Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 2-2-2015 μέχρι και 8-2-2015

 

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μέχρι μια ώρα πριν και μια ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.

 

Δευτέρα, 2 Φεβρουαρίου

Η λαμπρή σελήνη, λίγο πριν την πανσέληνο, βρίσκεται πάνω και στα δεξιά του Δία. Πιο πάνω είναι τα αστέρια των Διδύμων, Κάστορας και Πολυδεύκης. Κάθε μέρα που περνά, το λαμπρό φεγγάρι βρίσκεται όλο και χαμηλότερα στα ανατολικά.

Για εκείνους που πιστεύουν στη λαογραφία, όπως οι Αμερικάνοι, η μοίρα του χειμώνα εξαρτάται από την μαρμότα. Αν το χαριτωμένο τρωκτικό βγάλει το κεφάλι του έξω από τη φωλιά του σήμερα το πρωί και δει τη σκιά του, θα έχουμε έξι ακόμα εβδομάδες χειμώνα. Όμως, αν ο καιρός είναι συννεφιασμένος, αυτό σημαίνει ότι η άνοιξη έρχεται σύντομα. Τι έχει να κάνει αυτό με την αστρονομία; Η ημέρα αυτή (Groundhog Day), η 2 Φεβρουαρίου, σηματοδοτεί το μεσοδιάστημα μεταξύ του χειμερινού ηλιοστασίου και της εαρινής ισημερίας.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:07 μετά τα μεσάνυχτα.

 

Τρίτη, 3 Φεβρουαρίου

 

Πανσέληνος στις 1:11 π.μ. της Τετάρτης. Ο Δίας βρίσκεται περίπου 7 μοίρες αριστερά της σελήνης. Αν και φαίνονται κοντά, ο Δίας είναι στην πραγματικότητα 1600 φορές πιο μακριά. Ο πλανήτης φαίνεται μικρός, αν και είναι 40 φορές μεγαλύτερος σε διάμετρο από την σελήνη!

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:59 μ.μ.

Τετάρτη, 4 Φεβρουαρίου
Απόψε, ο Δίας είναι πάνω από την σελήνη. Κοντά στη σελήνη είναι ο Βασιλίσκος, το αστέρι α του Λέοντα.

Ο κομήτης Lovejoy (C/2014 Q2) θα συνεχίσει την καλή του εμφάνιση στον βραδινό ουρανό του Φεβρουαρίου, καθώς η σελήνη θα εμφανίζεται ολοένα και πιο αργά στον ουρανό, τις επόμενες νύχτες. Αν και έφτασε στη μέγιστη λαμπρότητά του τον Ιανουάριο, ο κομήτης έχει ακόμα μέγεθος 5 ή 6, αρκετά φωτεινός για να τον δει κανείς με ένα ζευγάρι κιάλια. Τώρα, ο κομήτης βρίσκεται στην ανατολική Ανδρομέδα, μια περιοχή του ουρανού που είναι ψηλά στην αρχή της νύχτας και παραμένει σε θέαση και μετά τα μεσάνυχτα. Απόψε, ο κομήτης βρίσκεται λιγότερο από 1° ανατολικά από το όμορφο, 2ου μεγέθους διπλό αστέρι γ της Ανδρομέδας και 3° δυτικά από τον επίσης όμορφο και φωτεινό γαλαξία NGC 891. (Ο παρακάτω χάρτης με τις θέσεις του κομήτη είναι από το αστρονομικό περιοδικό Astronomy).

Cometfinderchart

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:45 π.μ. της Πέμπτης.

Πέμπτη, 5 Φεβρουαρίου

222015_chart1

Κοιτάξτε στα δυτικά – νοτιοδυτικά, με το βραδινό λυκόφως, και θα δείτε την Αφροδίτη και τον Άρη να μειώνουν την μεταξύ τους απόσταση στις επόμενες δύο εβδομάδες.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:37 μ.μ.

 

Παρασκευή, 6 Φεβρουαρίου

Ο Δίας είναι σε αντίθεση απόψε, απέναντι από τον Ήλιο, όπως φαίνεται από τη Γη. Έτσι, ανατέλλει γύρω στο ηλιοβασίλεμα, λάμπει ψηλότερα στο νότο, γύρω στα μεσάνυχτα και δύει με την ανατολή του ηλίου. Αντίθεση, επίσης σημαίνει όταν ένας εξωτερικός πλανήτης είναι πλησιέστερα στη Γη και εμφανίζεται μεγαλύτερος και φωτεινότερος. Έτσι, ο Δίας τώρα έχει φαινόμενη διάμετρο, κατά μήκος του ισημερινού του, 45 δευτερόλεπτα του τόξου, τη μεγαλύτερή του για φέτος. Διατηρεί αυτό το μέγεθος, όπως φαίνεται με τηλεσκόπιο, όλο τον Φεβρουάριο.

Η Σελήνη φτάνει στο απόγειό της, το πιο απομακρυσμένο σημείο της τροχιάς της γύρω από τη Γη, στις 08:28 π.μ. του Σαββάτου (406.150 χιλιόμετρα από το κέντρο της Γης).

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:23 π.μ. του Σαββάτου.

 

Σάββατο, 7 Φεβρουαρίου

Τα βράδια του Φεβρουαρίου σας προσφέρουν μια καλή ευκαιρία για να δείτε το ζωδιακό φως. Από το βόρειο ημισφαίριο, το τέλος του χειμώνα και η αρχή της άνοιξης είναι οι καλύτερες εποχές του έτους για την παρατήρηση αυτής της ανεπαίσθητης λάμψης μετά το ηλιοβασίλεμα. Φαίνεται λίγο πιο αμυδρό από το γαλαξία μας, οπότε θα χρειαστείτε ένα καθαρό, ασέληνο ουρανό, μακριά από την πόλη. Με τη σελήνη τώρα να εμφανίζεται αργά στο βραδινό ουρανό, στο τέλος αυτής της εβδομάδας και τις επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι ιδανικός χρόνος θέασης. Αναζητήστε αυτή τη λάμψη σε σχήμα κώνου, με ευρεία βάση, που σκοπεύει σχεδόν ευθεία προς τα πάνω από το δυτικό ορίζοντα, όταν τα τελευταία ίχνη του βραδινού λυκόφωτος θα έχουν ξεθωριάσει.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:14 μ.μ.


Κυριακή
, 8 Φεβρουαρίου

Η λαμπρή Αίγα του Ηνίοχου, 45 έτη φωτός μακριά μας και με λαμπρότητα 80 φορές αυτή του ήλιου μας, περνάει κοντά από το ζενίθ περίπου στις 8:00 το βράδυ. Το αστέρι περνάει ακριβώς από το ζενίθ εάν βρίσκεστε σε γεωγραφικό πλάτος 46° βόρεια (όπως το Μιλάνο και η Ζυρίχη).

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:01 π.μ. της Δευτέρας.

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

cone

Το νεφέλωμα του Κώνου, Cone nebula, στον Μονόκερο (στο νότιο τμήμα του NGC2264, γνωστού ως το σμήνος Christmas Tree ) ανακαλύφθηκε από τον William Herschel και ανήκει σε μια μεγαλύτερη περιοχή του ουρανού όπου και παρατηρούμε σχηματισμό και δημιουργία αστέρων. Για την παρατήρησή του χρειάζεται καθαρός και σκοτεινός ουρανός με καλό seeing. Φυσικά θα πρέπει να αφιερώσετε αρκετό χρόνο για να μπορέσετε να το δείτε. Μια γρήγορη ματιά δεν αρκεί! Κάποιο φίλτρο UHC ή Οξυγόνου ΙΙΙ θα βοηθήσει στο να το εντοπίσετε. Το νεφέλωμα μοιάζει στο γνωστό νεφέλωμα της Κεφαλής του Ίππου αφού είναι και αυτό ένα σκοτεινό νεφέλωμα που παίρνει το σχήμα του από ένα αστέρι, στην περίπτωση αυτή είναι το αστέρι HD 47887, ένας γίγαντας τύπου Β3. Η φωτογραφία αυτή είναι του Adam Block (Mount Lemmon SkyCenter/University of Arizona) Περισσότερες πληροφορίες για την λήψη της φωτογραφίας αυτής: http://www.caelumobservatory.com/gallery/cone.shtml

 

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

 

 ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής χάθηκε στο φως του ηλιοβασιλέματος.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) εμφανίζεται μετά τη δύση του ηλίου πάνω από το δυτικό-νοτιοδυτικό ορίζοντα. Η Αφροδίτη αρχίζει μια μακριά αλλά και αργή πορεία στο βραδινό ουρανό, σαν «Αποσπερίτης» που θα διαρκέσει μέχρι το καλοκαίρι.

Ο Άρης (μέγεθος +1,2, στον Υδροχόο) παραμένει χαμηλά στα νοτιοδυτικά το σούρουπο. Δύει μετά τις 8:30 μ.μ. Βρίσκεται πάνω από την Αφροδίτη και λίγο στα αριστερά. Η απόσταση των δυο πλανητών μικραίνει στις 7 μοίρες αυτή την εβδομάδα. Αργά τον Φεβρουάριο θα βρεθούν σε σύνοδο.

Ο Δίας (με μέγεθος -2,6 στα σύνορα του Λέοντα με τον Καρκίνο) είναι σε αντίθεση αυτή την εβδομάδα. Μετά τις 9:00 μ.μ. αρχίζει να λάμπει ψηλά στο νότο. Πιο κάτω από τον πλανήτη είναι ο Βασιλίσκος.

Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,5, στην κεφαλή του Σκορπιού) βγαίνει στον πρωινό ουρανό στα νοτιοανατολικά στις 3 π.μ. Πιο κάτω από τον πλανήτη είναι ο Αντάρης (9° μακριά). Περίπου 1 μοίρα πιο κάτω είναι ο βήτα του Σκορπιού, με μέγεθος 2,5, ένα όμορφο διπλό αστέρι!

Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους Ιχθείς) είναι ακόμα στα νοτιοδυτικά στο σούρουπο.

Ο Ποσειδώνας βρίσκεται βυθισμένος στο φως του ηλιοβασιλέματος.

 

 

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί