Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 2-3 έως και 8-3

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μέχρι μια ώρα πριν και μια ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.

 

Δευτέρα, 2 Μαρτίου

Η σελήνη περνάει κοντά από τον Δία απόψε το βράδυ και κοντά από τον Βασιλίσκο τα επόμενα βράδια καθώς πλησιάζει την πανσέληνο. Ο Δίας είναι στην πραγματικότητα 40 φορές μεγαλύτερος από τη σελήνη σε διάμετρο, αλλά βρίσκεται 1.660 φορές πιο μακριά. Ο πλανήτης λάμπει με μέγεθος -2,5 στα αστέρια του ανατολικού Καρκίνου.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:11 π.μ. της Τρίτης.

Τρίτη, 3 Μαρτίου

Με την άνοιξη να πλησιάζει (στο βόρειο ημισφαίριο της Γης), ο Ωρίωνας αρχίζει να γέρνει κάτω προς τα νοτιοδυτικά κατά τη διάρκεια της νύχτας και η αποτελούμενη από τρία αστέρια ζώνη του γίνεται πιο οριζόντια. Η ζώνη σημαδεύει, προς τα αριστερά, τον λαμπρό λευκό Σείριο και προς τα δεξιά, τον πορτοκαλί Aldebaran (Λαμπαδία). Το φωτεινό αστέρι πιο κοντά, κάτω από τη ζώνη είναι ο Rigel.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:02 μ.μ.

Τετάρτη, 4 Μαρτίου

Στο βραδινό λυκόφως (λίγο μετά τις 8 μ.μ.), ο μακρινός Ουρανός, με μέγεθος +5,9, βρίσκεται μόλις 1/10 της μοίρας ανατολικά (στα αριστερά) της Αφροδίτης που είναι 8.000 φορές πιο λαμπρή, με μέγεθος -3,9. Αποτελεί πρόκληση να τον εντοπίσετε με κιάλια ή με τηλεσκόπιο τόσο κοντά στην εκθαμβωτική λάμψη της Αφροδίτης. Τις επόμενες νύχτες, η Αφροδίτη ανεβαίνει ψηλότερα και απομακρύνεται από τον Ουρανό. Η Αφροδίτη έχει δίσκο με 12″ κατά μήκος, σε φάση gibbous, ενώ ο Ουρανός είναι μόλις 3″ σε διάμετρο και με χρώμα γαλαζοπράσινο.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:49 π.μ. της Πέμπτης.

Πέμπτη, 5 Μαρτίου

Πανσέληνος στις 8:07 μ.μ., στα πόδια του Λέοντα. Απόψε η σελήνη είναι σε απόγειο, το πιο μακρινό της σημείο από τη Γη για αυτό τον μήνα. Η αποψινή πανσέληνος είναι ταυτόχρονα και η πιο μικρή του 2015.

Οι δορυφόροι του Γαλιλαίου του Δία θα κάνουν μια ενδιαφέρουσα εμφάνιση απόψε. Επειδή οι τροχιές αυτών των δορυφόρων εμφανίζονται σε κάτοψη από τον Ήλιο και τη Γη, οι παρατηρητές βλέπουν μια σειρά από φαινόμενα. Ένα φεγγάρι μπορεί να περάσει μπροστά από το άλλο (δημιουργώντας μια «απόκρυψη») ή ένα φεγγάρι μπορεί να περάσει μέσα από την σκιά ενός άλλου (παράγεται τότε μια «έκλειψη»). Απόψε, στις 2:19 π.μ., η Ιώ αποκρύπτει μερικώς την Ευρώπη για δύο λεπτά. Λιγότερο από μία ώρα αργότερα, η Ευρώπη περνά μέσα από τη σκιά της Ιούς. Η Ευρώπη χαμηλώνει αισθητά σε φωτεινότητα στο μέσο της έκλειψης, η οποία είναι από τις 3:14 – 3.18 π.μ.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 00:40 π.μ. της Παρασκευής.

 

Παρασκευή, 6 Μαρτίου

Καθώς βγαίνουν τα αστέρια αυτή την εποχή του έτους, κοιτάξτε προς νότο για τον Ωρίωνα που στέκεται όρθια στο υψηλότερο σημείο του. Καθώς βαθαίνει η νύχτα, ο αμυδρός αστερισμός του Λαγωού αναδύεται κάτω από τα πόδια του.

Ο Άρης εμφανίζεται περίπου 12 ° ψηλά στα δυτικά, μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα αυτή την εβδομάδα. Λάμποντας με μέγεθος 1,2, ο κατακόκκινος πλανήτης ξεχωρίζει ανάμεσα στα αστέρια με φόντο το νότιο Ιχθύ, μόλις 6 ° κάτω από τη λαμπρή Αφροδίτη (ο Ουρανός βρίσκεται στο μέσο της απόστασης μεταξύ των δυο φωτεινότερών του πλανητών). Δυστυχώς, ο Άρης φαίνεται απογοητευτικός μέσα από ένα τηλεσκόπιο, με ένα δίσκο μόλις 4 ” κατά μήκος.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:31 μ.μ.

 

Σάββατο, 7 Μαρτίου

Ο Άρης φαίνεται λίγο πιο κάτω από την Αφροδίτη από μέρα σε μέρα, στα δυτικά το σούρουπο. Η απόστασή τους θα μεγαλώνει μέχρις ότου ο Άρης χαθεί στο φως του ηλιοβασιλέματος, αργά τον Απρίλιο.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:18 π.μ. της Κυριακής.

Κυριακή, 8 Μαρτίου

Ο κομήτης Lovejoy (C / 2014 Q2) κυμαίνεται γύρω από το 6ο μέγεθος, το οποίο είναι αρκετά φωτεινό για να τον δει κανείς με ένα μικρό τηλεσκόπιο. Μπορείτε να δείτε τον κομήτη νωρίς το βράδυ, πριν από την ανατολή της φωτεινής σελήνης. Ο Lovejoy βρίσκεται τώρα στη Κασσιόπη, μια περιοχή του ουρανού που απαντάται ψηλά, αμέσως μετά την δύση του ηλίου, αλλά παραμένει ορατή όλη τη νύχτα. Αυτό το βράδυ, μπορείτε να εντοπίσετε τον Lovejoy 1 ° νοτιοανατολικά του 5ου μεγέθους αστέρα φ της Κασσιόπης.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:09 μ.μ.

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

 

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

 

 

Το μέσο της ερυθράς κηλίδας του Δία σχεδόν περνούσε από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη όταν ο Christopher Go από τις Φιλιππίνες τον φωτογράφησε. Το μαύρο σημείο δεν είναι μια σκιά αλλά ο ίδιος, σχετικά σκούρος δορυφόρος του Δία, Καλλιστώ.

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

 

Ο Ερμής (μέγεθος 0) φαίνεται πριν την ανατολή του ήλιου, λίγο πάνω από τον ανατολικό-νοτιοανατολικό ορίζοντα, όλο και χαμηλότερα από μέρα σε μέρα. Θα χρειαστείτε κιάλια.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) και ο Άρης (λιγότερο από 1% φωτεινός από αυτήν, με μέγεθος +1,3) εμφανίζονται μετά τη δύση του ηλίου πάνω από το δυτικό-νοτιοδυτικό ορίζοντα. Είναι κοντά στα σύνορα μεταξύ Ιχθύων και Υδροχόου. Η Αφροδίτη αρχίζει μια μακριά αλλά και αργή πορεία στο βραδινό ουρανό, σαν «Αποσπερίτης», που θα διαρκέσει μέχρι το καλοκαίρι. Η απόσταση των δυο πλανητών ολοένα και μεγαλώνει. Ο Άρης είναι κάτω από την Αφροδίτη.

Ο Δίας (με μέγεθος -2,5 στον Καρκίνο) μετά τις 8:00 μ.μ. αρχίζει να λάμπει ψηλά στο νότο. Φτάνει στο ψηλότερό του σημείο στις 10:30 μ.μ. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρός του είναι 44 δευτερόλεπτα του τόξου.

Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,4, στην κεφαλή του Σκορπιού) βγαίνει στον πρωινό ουρανό στα νοτιοανατολικά πριν τις 2 π.μ. Περίπου 1,5 μοίρα πιο κάτω και στα δεξιά είναι ο βήτα του Σκορπιού, με μέγεθος 2,5, ένα όμορφο διπλό αστέρι! Ακριβώς κάτω από τον πλανήτη και σε μικρότερη απόσταση είναι ο αμυδρότερος ν του Σκορπιού, ένα αρκετά ανοιχτό διπλό αστέρι.

Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους Ιχθείς) είναι χαμηλά στα δυτικά το σούρουπο. Βρίσκεται πολύ κοντά στην Αφροδίτη την Τετάρτη, 4 Μαρτίου.

Ο Ποσειδώνας βρίσκεται βυθισμένος στο φως του ήλιου.