Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτήν την εβδομάδα, από 8-6 έως και 14-6

 Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μέχρι μια ώρα πριν και μια ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.

 

Δευτέρα, 8 Ιουνίου

Καθώς βγαίνουν τα αστέρια, ο Αρκτούρος στέκεται πολύ ψηλά, σχεδόν κατ’ ευθείαν πάνω από τον Κρόνο στα νοτιοανατολικά. Βρείτε το μεσαίο σημείο της γραμμής Αρκτούρου-Κρόνου και από εκείνο το σημείο κοιτάξτε δεξιά. Εκεί θα είναι ο Στάχυς.

 Saturnsmoons_Monday

Ο Κρόνος συνεχίζει να φέγγει λαμπρός, με μέγεθος 0,1. Απόψε προσπαθήστε να δείτε τα φεγγάρια του πλανήτη και ιδιαίτερα τον μακρινό Ιαπετό που βρίσκεται βόρεια του πλανήτη. Το φεγγάρι αυτό έχει 11ο μέγεθος και η περιφορά του γύρω από τον Κρόνο διαρκεί σχεδόν 80 ημέρες.

 

Τρίτη, 9 Ιουνίου

Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 6:43 μ.μ. Απόψε, το φεγγάρι ανατέλλει στις 1:25 π.μ. της Τετάρτης, κάτω και στα δεξιά του Μεγάλου Τετράγωνου του Πήγασου, στον αστερισμό του Υδροχόου.

 coma_Berenices

Μπορείτε να εντοπίσετε το σμήνος της Κόμης της Βερενίκης; Σας το κρύβει η φωτορρύπανση ή μήπως δεν ξέρετε πού ακριβώς να κοιτάξετε; Αυτή την εποχή βρίσκεται ψηλά στα δυτικά, στην απόσταση ανάμεσα στην Ντενέμπολα και την άκρη της λαβής της «κατσαρόλας» της Μεγάλης Άρκτου. Τα πιο λαμπρά αστέρια αυτού του σμήνους σχηματίζουν ένα ανάποδο «Y». Το σμήνος είναι περίπου 5° σε πλάτος, μια μεγάλη αλλά αμυδρή λάμψη σε ένα σχετικά σκοτεινό ουρανό. Σχεδόν γεμίζει το οπτικό πεδίο με ένα ζευγάρι κιάλια.

 

Τετάρτη, 10 Ιουνίου

Αυτά τα ασέληνα βράδια είναι ο πιο κατάλληλος χρόνος για να εξερευνήσετε τις ομάδες γαλαξιών στα πόδια της Παρθένου.

Το σφαιρωτό σμήνος Μ4 είναι ένα από τα πιο κοντινά σε μας σφαιρωτά σμήνη (7.200 έτη φωτός) και βρίσκεται 1,3 μοίρες στα δυτικά του Αντάρη. Φαίνεται εύκολα με οποιοδήποτε οπτικό όργανο. Το M4 θα ήταν ένα από τα πιο θαυμάσια σφαιρωτά σμήνη στον ουρανό εάν δεν κρύβονταν από βαριά σύννεφα σκοτεινής ενδοαστρικής ύλης. Αυτή η ενδοαστρική απορρόφηση κοκκινίζει επίσης το χρώμα του φωτός από το σμήνος και του δίνει μια ελαφρώς πορτοκαλιά ή καφετιά απόχρωση, όπως εμφανίζεται χαρακτηριστικά στις έγχρωμες εικόνες.

M4
Η σελήνη φτάνει σε περίγειο στις 7:45 π.μ. Βρίσκεται, δηλαδή, στην πιο κοντινή απόσταση από τη Γη (369.711 χιλιόμετρα).

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:12 μ.μ.

 

Πέμπτη, 11 Ιουνίου

Αν και απέχουμε μόλις 10 ημέρες από την επίσημη έναρξη του καλοκαιριού, μπορούμε ακόμα να δούμε την Αίγα, το αστέρι από τον κρύο χειμώνα; Θα την βρούμε να κρέμεται κάτω από την «κατσαρόλα» της Μεγάλης Άρκτου.

Ο αστεροειδής Παλλάς (2 Pallas) φθάνει σε αντίθεση σήμερα το βράδυ. Παραμένει ορατός όλο το βράδυ. Με 9ο μέγεθος, βρίσκεται στα αστέρια του Ηρακλή. Με κιάλια ή τηλεσκόπιο, εντοπίστε την περιοχή 0,7° νοτιοανατολικά του μεγέθους 4,4 λάμδα του Ηρακλή. Ο καλύτερος τρόπος για να επιβεβαιώσετε ότι το αντικείμενο που ψάχνετε είναι ο αστεροειδής είναι να φτιάξετε ένα σκίτσο με το χάρτη του αστρικού πεδίου και να επιστρέψετε μια ή δύο νύχτες αργότερα. Το αντικείμενο που θα έχει μετακινηθεί είναι η Παλλάδα.

 Pallas

Παρασκευή, 12 Ιουνίου

Η προς ανατολάς κίνηση του Ποσειδώνα σε σχέση με τα αστέρια στο υπόβαθρο σταματάει στις 11 μ.μ. Αυτό λέγεται επίσης σημείο στάσης που σηματοδοτεί την αρχή της περιόδου όπου κανείς μπορεί να κάνει την καλύτερη παρατήρηση ενός εξωτερικού πλανήτη. Ο Ποσειδώνας ανατέλλει περίπου στις 1 π.μ. και φτάνει στις 25° ψηλά στα νοτιοανατολικά στην αρχή του λυκαυγούς. Ο 8ου μεγέθους πλανήτης βρίσκεται στον Υδροχόο, περίπου 2° δυτικά-νοτιοδυτικά του 4ου μεγέθους λ του Υδροχόου και δεν μετακινείται σχεδόν καθόλου από τη θέση αυτή όλη την εβδομάδα. Θα χρειαστείτε κιάλια για να βρείτε τον Ποσειδώνα και ένα τηλεσκόπιο για να δείτε τον μπλε δίσκο του, που φτάνει στα 2,3″.

Friday_chart

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:51 μ.μ.

 

Σάββατο, 13 Ιουνίου

Ο Δίας και η λαμπρή Αφροδίτη έχουν κλείσει τη μεταξύ τους απόσταση στις 11° στα δυτικά όταν αρχίζει να βραδιάζει. Αργότερα το βράδυ, με κιάλια θα διαπιστώσετε ότι η Αφροδίτη αυτό το βράδυ λάμπει πολύ κοντά στο σμήνος της «Κυψέλης» (Μ44), 1° βόρειά του, στον αστερισμό του Καρκίνου. Θα έχετε την καλύτερη θέαση 1 με 1 ½ ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα.

 Venus_Jupiter

Πλησιάζουν όλο και πιο κοντά

BeehiveCluster

Τα αστέρια της «Κυψέλης» βρέθηκαν μαζί με τον πλανήτη στις 3 Ιουλίου 2013. Ο πλανήτης επισκέπτεται ξανά το σμήνος στις 12 και 13 Ιουνίου.

 

 

Κυριακή, 14 Ιουνίου

Για τους ανθρώπους που ζουν κοντά στις 40° βορείου γεωγραφικού πλάτους, η σημερινή ημέρα σηματοδοτεί την νωρίτερη ανατολή του έτους. Αν και η μεγαλύτερη μέρα του Βορείου ημισφαιρίου είναι στο θερινό ηλιοστάσιο σε 7 ημέρες από τώρα, η νωρίτερη ανατολή συμβαίνει αρκετές ημέρες πριν και το πιο αργό ηλιοβασίλεμα αρκετές ημέρες μετά. Οι συγκεκριμένες ημερομηνίες εξαρτώνται από το γεωγραφικό πλάτος σας. Γενικά, η νωρίτερη ανατολή του ηλίου εμφανίζεται πιο κοντά στο ηλιοστάσιο όσο πιο βόρεια ζει κανείς.

Ο Άρης φτάνει σε σύνοδο με τον ήλιο, σήμερα το απόγευμα. Τότε θα βρίσκεται στην πίσω πλευρά του ήλιου, όπως τον βλέπουμε από τη Γη. Ο κόκκινος πλανήτης θα παραμείνει κρυμμένος στη λάμψη του αστεριού μας μέχρι τον Αύγουστο, όταν και θα αρχίζει να εμφανίζεται στον πρωινό ουρανό.

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

 

 Jupiter_ScorpiusΉταν τέτοια εποχή, Ιούνιος 2007, όταν ο Δίας (το μεγάλο φωτεινό “αστέρι” στα αριστερά της φωτογραφίας) επισκεπτόταν τον αστερισμό του Σκορπιού. Τώρα, στον ίδιο αστερισμό, κάπου στο βόρειο τμήμα του, βρίσκεται ο πλανήτης Κρόνος. Φωτογραφία: Αντώνης Παντελίδης

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής παραμένει κρυμμένος στο φως του ήλιου.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,4,στον Καρκίνο) λάμπει μετά τη δύση του ηλίου πάνω στο δυτικό ουρανό. Ο πλανήτης δύει στα δυτικά-βορειοδυτικά μετά τα μεσάνυχτα. Με τηλεσκόπιο, ο πλανήτης είναι σε φάση «διχοτόμου», δηλαδή εμφανίζει περίπου το μισό δίσκο του φωτισμένο.

Ο Άρης έχει χαθεί στη λάμψη του ήλιου.

Ο Δίας (με μέγεθος -1,9, στα σύνορα Καρκίνου-Λέοντα) είναι ψηλά στη δύση όταν θα έχει βραδιάσει. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρός του είναι 34 δευτερόλεπτα του τόξου. Η απόστασή του από την λαμπρή Αφροδίτη ολοένα και μικραίνει (12° στις 12 Ιουνίου). Οι δύο λαμπρότεροι πλανήτες θα βρεθούν σε μια ξεχωριστή σύνοδο (1/3 ° μακριά!) στις 30 Ιουνίου.

Ο Κρόνος (μέγεθος 0,1, μόλις πάνω από την κεφαλή του Σκορπιού) βγαίνει στον ουρανό στα νοτιοανατολικά πριν τις 8 μ.μ. και μεσουρανεί πριν τις 1:00 π.μ. Κάτω και στα αριστερά του, σε απόσταση 12° είναι ο Αντάρης.

Ο Ουρανός (μέγεθος +5,9, στους Ιχθείς) είναι χαμηλά στα ανατολικά στο λυκαυγές.

Ο Ποσειδώνας (μέγεθος +7,9, στον Υδροχόο) είναι στα νοτιοανατολικά στην αρχή του λυκαυγούς (από τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη). Όσο πιο νότια, τόσο ψηλότερα θα βρεθεί.

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί