Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 20-4 έως και 26-4

 Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μέχρι μια ώρα πριν και μια ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.

 

Δευτέρα, 20 Απριλίου

Ένας λαμπρός πλανήτης, μερικά λαμπρά αστέρια και δύο όμορφα σμήνη (Υάδες και Πλειάδες) συνθέτουν, μαζί με τη σελήνη, ένα μοναδικό σκηνικό στο δυτικό ουρανό, νωρίς το βράδυ. Η σελήνη σχεδόν ακουμπά τον Αλντεμπαράν αύριο το βράδυ.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:44 μ.μ.

 

Τρίτη, 21 Απριλίου

Η σελήνη λάμπει αριστερά της Αφροδίτης και δίπλα στον Λαμπαδία, όπως φαίνεται παραπάνω. Μακριά και κάτω δεξιά τους, ο Ερμής και ο αμυδρός Άρης βρίσκονται σε απόσταση 1,6 ° απόψε και αύριο το βράδυ. Κοιτάξτε νωρίς με κιάλια.

Η σελήνη φαίνεται αισθητά πιο παχιά (14 τοις εκατό φωτεινή) αυτό το βράδυ. Η κίνησή της γύρω από τη Γη την έχει φέρει αρκετά ψηλότερα, περίπου 7 ° στα αριστερά της Αφροδίτης. Αν και με κιάλια θα έχετε την καλύτερη θέαση, αξίζει να στοχεύσετε την Αφροδίτη με ένα τηλεσκόπιο. Ο πλανήτης φαίνεται να είναι 16 ” κατά μήκος και περίπου στο 70% της φωτεινότητάς της.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:36 μ.μ.
Τετάρτη, 22 Απριλίου

Οι Λυρίδες, η ετήσια βροχή διαττόντων είναι σε εξέλιξη τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης και της Παρασκευής. Οι Λυρίδες είναι συνήθως μια αδύναμη «βροχή» αλλά από χρόνο σε χρόνο μπορούν να κάνουν την έκπληξη και να παράγουν αρκετούς διάττοντες. Τα μετέωρα εκπορεύονται από ένα σημείο στα σύνορα μεταξύ της Λύρας και του αστερισμού του Ηρακλή, κοντά στον λαμπρό αστέρα Βέγα.

Η κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου φθάνει στο ψηλότερό της σημείο στον ουρανό, νωρίς το βράδυ. Καθώς η Γη συνεχώς περιστρέφεται, η κατσαρόλα γυρίζει γύρω από τον Πολικό.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:23 π.μ. της Πέμπτης.

Πέμπτη, 23 Απριλίου

Είναι σχεδόν Μάιος, αλλά ο Σείριος, το αστέρι του «χειμώνα» εξακολουθεί να λαμπυρίζει χαμηλά στα νοτιοδυτικά, μετά το σούρουπο.

Ο Ερμής περνάει 1,4 ° βόρεια του Άρη σήμερα. Ψάξτε για το ζεύγος χαμηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά ξεκινώντας περίπου 30 λεπτά μετά τη δύση του ηλίου. Ο Ερμής βρίσκεται περίπου 8 ° πάνω από τον ορίζοντα και λάμπει με μέγεθος -1, ενώ ο Άρης βρίσκεται κάτω και αριστερά του και εμφανίζεται περίπου 10 φορές πιο αμυδρός. Ίσως να μπορέσετε να εντοπίσετε τον Ερμή με γυμνό μάτι, αλλά ο Άρης πιθανόν να αποδειχθεί μια πρόκληση, ακόμη και μέσα από κιάλια. Η χρονική αυτή στιγμή σηματοδοτεί την έναρξη της καλύτερης βραδινής εμφάνισης του Ερμή για το 2015 για τους παρατηρητές στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη. (Θα κορυφωθεί στις αρχές Μαΐου.) Ο Άρης κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση όμως και σύντομα θα χαθεί στο έντονο φως του ήλιου μέχρι και τα τέλη του καλοκαιριού.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:15 μ.μ.

 

Παρασκευή, 24 Απριλίου

Ο Κρόνος απέχει λιγότερο από ένα μήνα από την αντίθεσή του, στις 22 Μαΐου, το διάστημα δε αυτό προσφέρεται εξαιρετικά για την παρατήρησή του. Ο Κρόνος λάμπει σήμερα με μέγεθος 0,2 ανάμεσα στα αστέρια του βόρειου Σκορπιού, μια περιοχή του ουρανού που ανατέλλει γύρω στις 10 μ.μ. και σκαρφαλώνει ψηλότερα στα νότια στις 3 το πρωί. Ο πλανήτης βρίσκεται σήμερα 1,2° βόρεια-βορειοανατολικά του 2^ου μεγέθους βήτα (β) του Σκορπιού. Εάν στοχεύσετε στον πλανήτη με ένα τηλεσκόπιο, θα δείτε τον 18 ” διαμέτρου δίσκο του να περιβάλλεται από ένα πανέμορφο σύστημα δακτυλίων που εκτείνεται στα 41″ και γέρνει 25 ° ως προς τη θέση θέασής μας.

 

Ο Κρόνος στις 2 Ιουνίου του 2014 όπως φωτογραφήθηκε από τον Christopher Go (http://jupiter.cstoneind.com/)

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:02 π.μ. του Σαββάτου.

 

Σάββατο, 25 Απριλίου

Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 2:56 π.μ. της Κυριακής.

Το σημείο όπου προσεδαφίστηκε το Apollo 11 βρίσκεται κοντά στην διαχωρίζουσα της σελήνης. Αν και το σημείο αυτό δεν φαίνεται με τα επίγεια τηλεσκόπια, η Θάλασσα της Γαλήνης διακρίνεται εύκολα. Βρίσκεται βόρεια από τους τρεις κρατήρες, Θεόφιλο, Κύριλλο και Catharina.

Ο Δίας λάμπει πάνω και στα αριστερά της σελήνης αυτό το βράδυ. Αν και φαίνεται ότι είναι κοντά, ο Δίας βρίσκεται σχεδόν 2000 φορές πιο μακριά και είναι 40 φορές μεγαλύτερος σε διάμετρο.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:53 μ.μ.

 

Κυριακή, 26 Απριλίου

Αυτοί που θα σηκωθούν νωρίς το πρωί, θα δουν σε προεπισκόπηση τον βραδινό ουρανό του Αυγούστου. Τα τρία φωτεινά αστέρια που λάμπουν ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν το φως της αυγής αποτελούν το Θερινό Τρίγωνο. Ο Σκορπιός και ο Τοξότης, οι δύο χαρακτηριστικοί καλοκαιρινοί αστερισμοί, βρίσκονται χαμηλά στον νότιο ορίζοντα. Το φωτεινό αστέρι στα μέσα του δυτικού ουρανού είναι ο Αρκτούρος στον αστερισμό του Βοώτη.

 

Το φεγγάρι φαίνεται ως λεπτή ημισέληνος στο βραδυνό ουρανό νωρίς στο σούρουπο, στην αρχή της εβδομάδας και συνεχίζει να μεγαλώνει και να φτάνει στο πρώτο τέταρτο στο τέλος της εβδομάδας.

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

 

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής (μέγεθος -1,4) αρχίζει να βγαίνει από το φως της δύσης του ήλιου. Περίπου 20 με 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα, κοιτάξτε μόλις πάνω από τον ορίζοντα, αρκετά μακριά κάτω και στα δεξιά της Αφροδίτης. Ο πλανήτης φαίνεται ευκολότερα και βρίσκεται ψηλότερα από μέρα σε μέρα. Ο Άρης, πολύ πιο αμυδρός, είναι κοντά του.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,1, στον Ταύρο ) λάμπει μετά τη δύση του ηλίου πάνω στο δυτικό ουρανό. Η Αφροδίτη διανύει μια πορεία στο βραδινό ουρανό, σαν «Αποσπερίτης», που θα διαρκέσει μέχρι το καλοκαίρι. Ο πλανήτης δύει στα δυτικά-βορειοδυτικά μετά τις 11 το βράδυ. Ο Αλντεμπαράν είναι στα αριστερά της Αφροδίτης. Με τηλεσκόπιο, ο πλανήτης είναι ακόμα μικρός και σε φάση gibbous αλλά ολοένα θα μεγαλώνει σε διάμετρο και θα γίνεται πιο λεπτή ημισέληνος.

Ο Άρης έχει μέγεθος +1,4 και ολοένα μικραίνει την απόστασή του από τον ορίζοντα και βρίσκεται στα αριστερά του πιο λαμπρού Ερμή και σε απόσταση απ’ αυτόν περίπου 1,6° στις 21 και 22 Απριλίου. Σύντομα πρόκειται να χαθεί οριστικά στη λάμψη του ήλιου.

Ο Δίας (με μέγεθος -2,2, στον Καρκίνο) είναι ψηλά στο νότο όταν θα έχει βραδιάσει. Φτάνει στο ψηλότερό του σημείο στις 9 μ.μ. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρός του είναι 41 δευτερόλεπτα του τόξου.

Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,2, στην κεφαλή του Σκορπιού) βγαίνει στον πρωινό ουρανό στα νοτιοανατολικά στις 11 μ.μ. και μεσουρανεί στις 4:00 π.μ. Κάτω και στα αριστερά του, σε απόσταση 9° είναι ο Αντάρης.

Ο Ουρανός είναι στη λάμψη του λυκαυγούς.

Ο Ποσειδώνας αρχίζει να εμφανίζεται αρκετά χαμηλά στην αρχή του λυκαυγούς (από τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη). Όσο πιο νότια, τόσο ψηλότερα θα βρεθεί.