Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα από 29/12/2014 έως και 4/1/2015

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την περίφημη ερυθρά  κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μέχρι μια ώρα πριν και μια ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.

Δευτέρα, 29 Δεκεμβρίου

  • Αυτή την εποχή του έτους, η Σελήνη πάντα φθάνει στη φάση του πρώτο τετάρτου όταν είναι κοντά στο Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου.
  • Σε όσους πρόσφατα άρχισε να αρέσει η παρατήρηση του ουρανού, το λεγόμενο «Θερινό Τρίγωνο» πρέπει να ακούγεται ως κάτι λάθος ή εντελώς άκαιρο. Και όμως, ο σχηματισμός αυτός παραμένει σε θέαση όταν πέσει το σκοτάδι, ακόμη και στα τέλη Δεκεμβρίου. Ψάξτε για τον Βέγα, το πέμπτο πιο λαμπρό αστέρι στον ουρανό και το πιο λαμπρό μέλος του τριγώνου, χαμηλά στα βορειοδυτικά. Ο Ντενέμπ  βρίσκεται πάνω από τον Βέγα και σχεδόν στο μέσο της απόστασης από τον ορίζοντα προς το ζενίθ. Ο Αλτάιρ, το τρίτο μέλος του τριγώνου, είναι χαμηλά στα δυτικά και δύει  λίγο πριν τις 20:00.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:39 π.μ. της Τρίτης.

Τρίτη, 30 Δεκεμβρίου

Comet-Lovejoy-2014-Q2_by-Rhemann-23Dec2014

  • Ο κομήτης Lovejoy (C / 2014 Q2) ίσως να δώσει ένα σόου κατά τον Ιανουάριο. Αυτός ο επισκέπτης από το μακρινό Νέφος  του Oort θα λάμπει γύρω στο 6ο μέγεθος αυτή την εβδομάδα, ερχόμενος εντός εμβέλειας κιαλιών ή μικρών τηλεσκοπίων, από ένα σκοτεινό ουρανό. Βρίσκεται τώρα στον αστερισμό του  Λαγωού, στο νότιο ουρανό αργά το βράδυ. Κατά τη διάρκεια των επόμενων εβδομάδων, θα κινηθεί γρήγορα προς βορρά και θα αναρριχηθεί ψηλότερα στον ουρανό.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:30 π.μ. της Τετάρτης.

Τετάρτη, 31 Δεκεμβρίου

  • Ξημερώματα Πρωτοχρονιάς, ο Γανυμήδης εξαφανίζεται από τη σκιά του Δία στις 5:18 π.μ. Η Ευρώπη ακολουθεί τον Γανυμήδη μέσα στη σκιά του Δία στις 6 π.μ. και εξαφανίζεται πιο γρήγορα.
    Η Αφροδίτη και ο Ερμής είναι χαμηλά στο νοτιοδυτικό ουρανό στα τέλη Δεκεμβρίου. Λάμπουν με μέγεθος -3,9 και -0,8, αντίστοιχα. (Το σχεδιάγραμμα του φόντου είναι του Roen Kelly)
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:22 μ.μ.  

Πέμπτη, 1 Ιανουαρίου

  • Αν και είναι η πιο κρύα εποχή του έτους, εάν βγείτε έξω μετά από τις 10 μ.μ., θα βρείτε την κατσαρόλα της Μεγάλης Αρκτου να στέκεται με το χερούλι της στα βορειοανατολικά και το σχήμα σαν «δρεπάνι» της κεφαλής του Λέοντα  να  λάμπει στο ίδιο σχεδόν ύψος στην ανατολή… δύο πολύ πρόωρα σημάδια, προάγγελοι  του ουρανού της άνοιξης.
  • Το όνομα Μιρφάκ στον Περσέα είναι από μόνο του μέρος ενός σμήνους αστέρων  που ονομάζεται  το άλφα σμήνος του Περσέα. Στοχεύστε τα κιάλια στον Μιρφάκ  και παρατηρήστε το πλήθος από αστέρια 4ου και 5ου μεγέθους  που εμφανίζονται στο πεδίο.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:08 π.μ. της Παρασκευής.

Παρασκευή, 2 Ιανουαρίου

  • Αυτό το βράδυ το φεγγάρι λάμπει ανάμεσα σε μερικά από τα πιο λαμπερά αλλά και ψυχρά αστέρια του ουρανού. Ψάξτε για τον πορτοκαλί-κόκκινο Αλντεμπαράν (φασματικού τύπου Κ5 ΙΙΙ) πάνω και στα δεξιά της Σελήνης, τον παρόμοιο σε χρώμα Μπετελγκέζ (τύπου Μ2) πιο κάτω από το φεγγάρι, και τον πορτοκαλί Πολυδεύκη (τύπος  Κ0 ΙΙΙ) πολύ μακρύτερα κάτω αριστερά της σελήνης. Η φωτεινή Αίγα, κίτρινη-λευκή (τύπου G5 ΙΙΙ) λάμπει ψηλά πάνω και αριστερά της Σελήνης.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12  τα μεσάνυχτα.

Σάββατο, 3 Ιανουαρίου

  • Αρχίσατε να παρακολουθείτε την Αφροδίτη και τον Ερμή; Είναι τώρα μόλις 2 ½ ° μακριά, στο λυκόφως μετά το ηλιοβασίλεμα, χαμηλά στα νοτιοδυτικά. Η λαμπρή Αφροδίτη είναι στην κορυφή. Έρχονται όλο και πιο κοντά, σε απόσταση μόλις 0,6 °, μια εβδομάδα από σήμερα.
  • Οι Τεταρτίδες, ετήσια βροχή διαττόντων, απόψε φτάνει στο αποκορύφωμά της. Δυστυχώς, η σχεδόν πλήρης σελήνη θα χάσει τα πιο αμυδρά μετέωρα και θα αφήσει μόνο τα πιο φωτεινά να λάμψουν. Οι Τεταρτίδες παράγουν ένα υψηλό ποσοστό από  φωτεινά μετέωρα, δηλαδή, αυτοί που θα αντέξουν το κρύο θα μπορέσουν να δουν  «πεφταστέρια». Τα μετέωρα ακτινοβολούν από ένα σημείο στο βόρειο τμήμα του αστερισμού Βοώτη, ο οποίος ανεβαίνει ψηλά στα βορειοανατολικά καθώς πλησιάζει η αυγή.
  • Ο νάνος πλανήτης Πλούτωνας είναι σε σύνοδο με τον  ήλιο.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:46 π.μ. της Κυριακής.

Κυριακή, 4 Ιανουαρίου

  • Πανσέληνος στις 6:55 π.μ. της Δευτέρας. Το φεγγάρι φαίνεται ψηλά στο νότο τα μεσάνυχτα, στο νότιο μέρος των Διδύμων, περίπου 15° νοτιοδυτικά από τα φωτεινότερα αστέρια του αστερισμού, τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη.
  • Η Γη φτάνει σε περιήλιο, 147,1 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά. Πολλοί άνθρωποι εκπλήσονται όταν μαθαίνουν ότι η Γη έρχεται στο πλησιέστερο προς τον Ήλιο σημείο της στην καρδιά του χειμώνα. Όμως, το κρύο στο Βόρειο Ημισφαίριο αυτή εποχή του έτους οφείλεται στο γεγονός ότι ο ήλιος βρίσκεται χαμηλά στον ουρανό.
  • Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:38 π.μ. της Δευτέρας.

 

 

Το φανταστικό νεφέλωμα του Ωρίωνα M42, φωτογραφημένο με το τηλεσκόπιο
TV-NP127is και την κάμερα SBIG STL-11000. Έκθεση: RGB = 60:60:60 minutes.
Φωτογράφος : Adam Block / Mount Lemmon SkyCenter / University of Arizona.

 

  • Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
  • Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως οTerence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
  • Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.
  • Ο Ερμής φαίνεται μετά το ηλιοβασίλεμα, 2 με 4 μοίρες κάτω και στα δεξιά της κατά πολύ λαμπρότερής του Αφροδίτης. Θα ανέβει ψηλότερα και θα βρίσκεται πιο κοντά στην Αφροδίτη στα μέσα του Ιανουαρίου.
  • Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) εμφανίζεται μετά τη δύση του ηλίου πάνω από το νοτιοδυτικό ορίζοντα. Θα την εντοπίσετε ευκολότερα αν κοιτάξετε με ένα ζευγάρι κιάλια, 30 με 40 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Ο Ερμής θα είναι στο ίδιο οπτικό πεδίο. Η Αφροδίτη αρχίζει μια μακριά αλλά και αργή πορεία στο βραδινό ουρανό που θα διαρκέσει μέχρι το καλοκαίρι.
  • Ο Άρης (μέγεθος +1,1, στον ανατολικό Αιγόκερο) παραμένει χαμηλά στα νοτιοδυτικά το σούρουπο. Δύει περίπου στις 8 μ.μ.
  • Ο Δίας (με μέγεθος -2,4  στον δυτικό Λέοντα) ανατέλλει πριν τις 9 μ.μ. και λάμπει ψηλά στα νότια πριν το λυκαυγές. Πιο κάτω από τον πλανήτη είναι ο Βασιλίσκος.
  • Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,5, ανάμεσα στο Ζυγό και τον Σκορπιό) βγαίνει στον πρωινό ουρανό αρκετά χαμηλά στα νοτιοανατολικά, πολύ πιο κάτω από τον Αρκτούρο. Θα τον βρείτε αρκετά πάνω από τον Αντάρη (11°) στο φως του λυκαυγούς.
  • Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στους Ιχθείς) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) είναι στα νότια και νοτιοδυτικά, αντίστοιχα, νωρίς το βράδυ. Για τις ακριβείς θέσεις των δύο αυτών μακρινών πλανητών συμβουλευτείτε τους χάρτες: http://d366w3m5tf0813.cloudfront.net/wp-content/uploads/WEB_Uranus_Neptune_2014.pdf
Επιστροφή στην κορυφή κουμπί